ZONDER WEERSTAND GEEN VERANDERING!

Weerstand hoort er een beetje bij in verandermanagement en veranderingen. Sterker nog, je zou kunnen zeggen dat je niet echt iets anders aan het doen bent als je helemaal geen tegenstand en weerstand krijgt. Weerstand is onderdeel van het immuumsysteem van je organisatie. Een natuurlijke reactie op wat op dat moment nog vreemd is in je bedrijf, niet gewoon is in je organisatie. 

DRIE VORMEN VAN WEERSTAND IN VERANDERMANAGEMENT

Als verandermanager kom je globaal drie vormen van weerstand tegen veranderingen en verbeteringen in je organisatie tegen. Je hebt teamleden die zich uiten tegen de veranderaar (of change manager), medewerkers die moeite hebben met de veranderboodschap en tot slot heb je mensen in je bedrijf die vragen zullen stellen bij de verandering zelf. Zelf vind ik het makkelijk dat te koppelen aan het model van Diana Buttler Bass Belong – Believe – Behave. In de studie die ik onlangs afrondde aan de Radboud Universiteit  in samenwerking met Radboud Management Acedemy over de psychologie van organisatie verandering werd het gekoppeld aan de psychologische begrippen: Reactance (Belong – de veranderaar), Scepticisme (Believe – de veranderboodschap) en Inertia (Behave – de verandering).

WEERSTAND IN VERANDERING IS EMOTIE

We benaderen veranderingen en transities vaak op een rationele manier, maar weerstand laat eigenlijk zien dat het eigenlijk gaat om een diepere laag, de laat van emoties.

Als verandermanager heb je niet te maken met medewerkers die denken en dan voelen, maar teamleden die eerst voelen en dan pas denken.

Omgaan met weerstand gaat dus allereerst om het vermogen om te gaan met gevoel en emoties van mensen. Mensen die door veranderingen onzeker worden en zich afvragen: heb ik straks nog mijn baan wel? Of, kan ik straks nog doen wat ik zo graag doe? Medewerkers die boos worden, omdat ze zich niet gehoord voelen, of bang zijn dat ze hun autonomie kwijt gaan raken. Teamleden die moeite hebben te overzien wat de verandering van hun vraagt en bang zijn dat het meer energie gaat kosten dan ze hebben of dat zaken onnodig gecompliceerd worden.  

LUISTEREN NAAR WEERSTAND ALS VERANDERAAR

Een belangrijke skill die je als veranderconsultant of interne veranderaar nodig hebt in een reorganisatie of vernieuwing is die van luisteren. Onderzoek wijst uit dat medewerkers die gehoord worden minder snel in de weerstand schieten, maar ook beter hun best doen voor je organisatie! Helaas laat onderzoek ook zien dat bijna de helft van de Nederlandse medewerkers zich niet gehoord voelt. Stap 1 gaat dus over beter leren luisteren naar je werkers, zodat je snapt waar weerstand vandaan komt, dat je je kunt inleven in wat organisatie vernieuwing van hen vraagt, dat je mensen geen tegenstanders worden in veranderprocessen, maar ambassadeurs en champions van de veranderingen in jouw organisatie. Goed leren luisteren levert je bedrijf sowieso winst op. Dat is in tijd, maar ook zeker in geld wat je nodig hebt om een goede verandering vorm te geven. 

HOE ALS CHANGE MANAGER OMGAAN MET WEERSTAND?

Het is je wel duidelijk inmiddels dat je weerstand niet kunt negeren of skippen in je veranderproces. Dat weerstand eerst een emotie is waar je wat mee moet. Daarom kijken veel veranderaars ook richting de modellen van Kubler-Ross over rouwverwerking, omdat veranderingen ook altijd te maken heeft met een verlieservaring.

Je laat voor een nieuwe situatie altijd ook een oude realiteit achter.

In meer of mindere mate zul je de vijf emoties die zij omschrijft ook tegenkomen bij weerstand: ontkennen, boosheid, vechten, depressief en aanvaarden. Daarbij is het belangrijk om allereerst te zien dat die emoties iets zeggen over iemand zelf. Je hoeft jezelf als verandermanager niet te verdedigen. Empathie tonen, luisteren, niet veroordelen, begrijpen voor begrepen te worden zoals Steven Covey dat zo mooi omschrijft, op zoek gaan naar het verhaal achter het verhaal en zo meer grip krijgen op de weerstand rondom een innovatie, een weerstand in je organisatie en project implementatie.

OVERKOMT VERANDERMANAGEMENT ALTIJD ALLE WEERSTAND?

Je kunt in verandermanagement meer weerstand aan als je de juiste stappen neemt, dan je soms als organisatie denkt. En ja je komt er vaak sterker uit. Omdat je in die veranderprocessen veel praat over nut en noodzaak van veranderingen, de urgentie en betekenis van je organisatie.

Maar helaas ook nee. Je gaat als change manager nooit alle weerstand wegnemen. Er zijn ontwikkelingen in je organisatie die sommige mensen gewoon niet mee kunnen maken. Dat kan zijn omdat ze zich minder verbonden gaan voelen met de waarden van je organisatie, of omdat de technische ontwikkelingen wegbewegen bij de competenties die zij hebben, of omdat de manier van werken zodanig veranderd dat het niet meer past in het persoonlijke leven van je medewerker of bij de autonomie die iemand ambieert.

Tot die conclusie komen hoeft niet gepaard te gaan met knallende ruzie of boos uit elkaar gaan. Vanuit de waarde dat ieder mens recht heeft op zijn eigen verhaal en emotie, kun je ook op een heel volwassen manier tot de conclusie komen, tot hier en niet verder. 

TRAIN JEZELF OP OMGAAN MET WEERSTAND

In de training: menskant van veranderen in 1 dag, behandelen we verschillende aspecten die je helpen hier grip op te krijgen. We kijken naar de modellen die we hier noemen, we maken kennis met de verschillende vormen van weerstand en de gedragsdrijfveren die erachter liggen en oefenen met elkaar met technieken om hiermee om te gaan. 

Hoe kan een dag eruit zien?